علائم کم خونی در کودکان چگونه معلوم می شود؟

از کم خونی می‌توان به عنوان یکی از رایج‌ترین مشکلات در کودکان یاد کرد. چرا که از هر 10 کودک حدود 6 یا 7 نفر دچار کم خونی هستند. این کم خونی در اثر کاهش بسیار زیاد گلبول‌های قرمز خون است. البته جای نگرانی نیست؛ چرا که اکثر موارد نیاز به انجام درمان خاصی ندارند و خود به خود با مرور زمان حل می‌شوند. اما از طرفی دیگر در مواردی به ندرت نیاز به استفاده از قرص‌های آهن و مداوا توسط پزشک دید می‌شود. ما در ادامه علائم کم خونی در کودکان را به ترتیب به شما خواهیم گفت تا بتوانید با استفاده از روش‌های گفته شده، سلامت فرزندتان را مرتبا چک کنید.

کم خونی در کودکان چیست؟

کم خونی یک مشکل رایج در کودکان است. حدود 20 درصد از کودکان در ایالات متحده آمریکا در مقطعی با کم خونی تشخیص داده می‌شوند. کودکی که کم خونی دارد گلبول قرمز یا هموگلوبین کافی ندارد. هموگلوبین نوعی پروتئین است که به گلبول‌های قرمز اجازه می‌دهد تا اکسیژن را به سلول‌های دیگر بدن حمل کنند. در ادامه علائم کم خونی در کودکان را به ترتیب آورده‌ایم.

انواع علائم کم خونی در کودکان

انواع مختلفی از کم خونی وجود دارد. فرزند شما ممکن است 1 مورد از این موارد را داشته باشد:

1. کم خونی ناشی از فقر آهن: این مقدار آهن در خون کافی نیست. آهن برای تشکیل هموگلوبین لازم است. این را می‌توان به عنوان شایع‌ترین علائم کم خونی در کودکان دانست.
2. کم خونی مگالوبلاستیک: این زمانی است که گلبول‌های قرمز به دلیل کمبود اسید فولیک یا ویتامین ب12 بیش از حد بزرگ می‌شوند. یکی از انواع کم خونی مگالوبلاستیک، کم خونی پرنیشیوز است. در این نوع، مشکل جذب ویتامین ب12، مهم برای ساخت گلبول‌های قرمز وجود دارد.
3. کم خونی همولیتیک: این نوع از علائم کم خونی در کودکان زمانی است که گلبول‌های قرمز خون از بین می‌روند. دلایل مختلفی مانند عفونت‌های جدی یا داروهای خاص وجود دارد.
4. کم خونی داسی شکل: این یک نوع هموگلوبینوپاتی، یک نوع ارثی کم خونی با گلبول‌های قرمز غیرطبیعی شکل است.
5. کم خونی کولی (تالاسمی): و اما آخرین نوع علائم کم خونی در کودکان یکی دیگر از انواع ارثی کم خونی با گلبول‌های قرمز غیر طبیعی است.

علت بروز علائم کم خونی در کودکان

به طور کلی کم خونی در کودکان 3 علت اصلی دارد که هر 3 به گلبول‌های قرمز در خون مربوط می‌شوند و عبارتند از:

• از دست دادن گلبول‌های قرمز
• ناتوانی در ساخت گلبول‌های قرمز کافی
• تخریب گلبول های قرمز

کاهش گلبول‌های قرمز یا سطح هموگلوبین ممکن است به دلایل زیر باشد:

نقص ارثی گلبول قرمز – عفونت‌ها – برخی بیماری‌ها – داروهای خاص – کمبود برخی ویتامین‌ها یا مواد معدنی در رژیم غذایی و …

کدام کودکان در معرض کم خونی هستند؟

با توجه به تحقیق‌هایی که اخیرا در ایالات متحده آمریکا و درباره علائم کم خونی در کودکان انجام شده است، نتایج جالبی حاصل شده است. بر اساس نتایج بدست آمده، مشخص شده است که کدام کودکان در معرض کم خونی قرار دارند. این لیست 7 موردی عبارت است:

1. نارس یا کم وزن هنگام تولد
2. زندگی در فقر یا مهاجرت از کشورهای در حال توسعه
3. استفاده زودهنگام از شیر گاو
4. رژیم غذایی کم آهن، یا برخی ویتامین‌ها یا مواد معدنی
5. جراحی یا تصادف با از دست دادن خون
6. بیماری‌های طولانی مدت مانند عفونت‌ها یا بیماری‌های کلیوی یا کبدی
7. سابقه خانوادگی یک نوع کم خونی ارثی، مانند کم خونی سلول داسی شکل

علائم کم خونی در کودکان

و اما حالا به بحث اصلیمان یعنی علائم کم خونی در کودکان رسیدیم. ابتدا باید بدانید که بیشتر علائم کم خونی به دلیل کمبود اکسیژن در سلول‌ها است. همچنین بسیاری از علائم با کم خونی خفیف رخ نمی‌دهند. اما به طور کلی این‌ها رایج‌ترین علائم کم خونی در کودکان هستند:

• افزایش ضربان قلب
• سردرد
• تنگی نفس یا مشکل در نفس کشیدن
• کمبود انرژی، یا خستگی مداوم بعد از کوچک‌ترین فعالیت
• سرگیجه به ویژه هنگام ایستادن
• عدم وجود یا تاخیر در قاعدگی
• زخم یا تورم زبان
• زردی پوست، چشم و دهان
• بزرگ شدن طحال یا کبد
• رشد و توسعه آهسته یا با تاخیر
• التیام ضعیف زخم و بافت

علائم کم خونی ممکن است شبیه سایر مشکلات خونی یا شرایط سلامتی باشد. کم خونی اغلب نشانه بیماری دیگری است. حتماً علائم را به پزشک کودک خود گزارش دهید. همیشه برای تشخیص به پزشک فرزندتان مراجعه کنید.

نحوه تشخیص علائم کم خونی در کودکان

از آنجایی که کم خونی در کودکان شایع است، پزشکان، غربالگری معمولی برای آن انجام می‌دهند. به علاوه، اغلب هیچ علامتی ندارد. اکثر انواع کم خونی در کودکان با این آزمایشات خون تشخیص داده می‌شوند:

1- هموگلوبین و هماتوکریت: این اغلب اولین آزمایش غربالگری برای تشخیص علائم کم خونی در کودکان است. میزان هموگلوبین و گلبول‌های قرمز خون را اندازه گیری می‌کند.

2- شمارش کامل خون (cbc): این ازمایش، گلبول‌های قرمز و سفید، سلول‌های لخته‌کننده خون (پلاکت‌ها) و گاهی اوقات گلبول‌های قرمز جوان (رتیکولوسیت‌ها) را بررسی می‌کند. این شامل هموگلوبین و هماتوکریت و جزئیات بیشتر در مورد گلبول‌های قرمز خون است.

3- اسمیر محیطی: نمونه کوچکی از خون زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود تا ببیند آیا طبیعی به نظر می‌رسد یا خیر.

بسته به نتایج آزمایشات خون، کودک شما ممکن است آسپیراسیون مغز استخوان، بیوپسی یا هر دو را نیز انجام دهد. این کار با مصرف مقدار کمی مایع مغز استخوان (آسپیراسیون) یا بافت مغز استخوان جامد (بیوپسی هسته) انجام می‌شود. مایع یا بافت از نظر تعداد، اندازه و بلوغ سلول‌های خونی یا سلول‌های غیرطبیعی بررسی می‌شود.

درمان کم خونی در کودکان

درمان به علائم، سن و سلامت عمومی کودک شما بستگی دارد. همچنین به شدت این وضعیت بستگی دارد. درمان کم خونی به علت آن نیز بستگی دارد. برخی از انواع علائم کم خونی در کودکان نیازی به درمان ندارند. برخی از انواع ممکن است به دارو، انتقال خون، جراحی یا پیوند سلول های بنیادی نیاز داشته باشند.

درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• قطره یا قرص ویتامین و مواد معدنی
• قرص و دارو ترکیبی
• تغییر رژیم غذایی کودک
• قطع مصرف دارویی که باعث کم خونی می‌شود
• جراحی برای برداشتن طحال
• انتقال خون
• پیوند سلول های بنیادی

پیشگیری از کم خونی در کودکان

برخی از انواع کم خونی ارثی هستند و قابل پیشگیری نیستند. اما بغیر از نوع ارثی، کم خونی ناشی از فقر آهن، شکل رایج کم خونی، ممکن است با اطمینان از دریافت آهن کافی در رژیم غذایی کودک، قابل پیشگیری باشد. برای پیشگیری از علائم کم خونی در کودکان باید:

1. در صورت امکان به نوزاد خود شیر بدهید چرا که نوزاد آهن کافی از شیر مادر دریافت خواهد کرد.
2. همچنین شیر خشک را با آهن بدهید. اگر کودک شما شیر خشک مصرف می‌کند، از شیر خشک حاوی آهن اضافه شده استفاده کنید.
3. تا بعد از 1 سالگی هم به هیچ عنوان شیر گاو به نوزاد خود ندهید. شیر گاو آهن کافی ندارد.

نکات مهم کم خونی

• کم خونی عبارت است از کاهش تعداد گلبول های قرمز خون یا سطح پایین هموگلوبین.
• علل مختلفی برای کم خونی وجود دارد.
• کودکان معمولا از نظر کم خونی غربالگری می‌شوند.
• اغلب هیچ علامتی وجود ندارد.
• درمان کم خونی بستگی به عامل ایجاد آن دارد.

در آخر

کم خونی در کودکان علل مختلفی دارد؛ اما یکی از رایج‌ترین انواع کم خونی در کودکان، کم خونی در اثر کمبود آهن در بدن است. علائم کم خونی در کودکان در اثر کمبود آهن عبارتند از بی حالی و خستگی زود هنگام کودک که درمان ان بسیار ساده است و در بالا ذکر شده است.

نظرات و تجارب خود را از کم خونی کودکان در فرم دیدگاه‌ها در پایین بنویسید. همچنین در صورتی که سوالی برایتان پیش آمد در همان فرم سوال خود را بنویسید. متخصصین ما در داروخانه انصار در سریع‌ترین زمان به سوالات شما پاسخ خواهند داد.